Watervervuiling: wat kunnen wij eraan doen?
Alleen 40% van alle Europese water oppervlaktes zijn in een goede ecologische staat. Wat kunnen wij doen om de water vervuiling te verminderen?
Water is belangrijk. Zonder water was het leven op de aarde niet mogelijk. Daardoor wordt de aarde ook wel 'de blauwe planeet' genoemd, omdat het grootste deel van de oppervlakte met water bedekt is. Echter, onze planeet is tegenwoordig niet meer zo blauw. Afval, chemicaliën en micro-plastics zwemmen vaak in watermassa's rond. Daardoor is het blauwe uiterlijk van schoon water aangetast. Hoe komt het dat meerdere watermassa's vervuild zijn? Wat zijn de gevolgen van de vervuiling in onze water voorraden? En - als belangrijkste vraag - Welke oplossingsmethodes hebben wij om de watervervuiling in reservoirs te verminderen? Laten we samen deze vraag onderzoeken.
Inhoudsopgave
- Waarom hebben wij vervuilde watergebieden?
- Wat zijn de gevaren van vervuild water?
- Hoe groot is het probleem van vervuild water al?
- Wat zijn de gevolgen van vervuild water?
- Wat kunnen we doen aan vervuild water?
- Hoe kunnen we vervuild water beperken?
Waarom hebben wij vervuilde watergebieden?
Water is heel erg vatbaar. Alleen al een druppel olie kan vele liters water vervuilen. Helaas is olie niet het enige gevaar voor vervuiling. Veel metalen, micro-plastics, chemicaliën en bacteriën kunnen ook water vervuilen. Maar hoe komen al deze stoffen in onze watergebieden om vervuiling te veroorzaken? Daar zijn veel redenen voor, waarbij de mens de grootste dader is.
Alleen al een druppel olie kan vele liters water vervuilen.
Watervervuiling wordt meestal veroorzaakt door huishoudens, boerderijen en fabrieken die vervuild water in natuurlijke wateren afvoeren. Dit wordt ook wel puntbronvervuiling van water genoemd, waarmee één bron geïdentificeerd kan worden. Toch is dit niet altijd mogelijk en kan er ook niet-puntbronvervuiling ontstaan. Dit betekent dat wij niet de herkomst van de watervervuiling kunnen achterhalen. Bijvoorbeeld dat micro-plastics of rookgassen zich door de lucht verspreiden en door de regen terug het water inkeren. Dit zijn typische voorbeelden van niet-puntbronvervuiling van water en kan het gevolg zijn van menselijke activiteit (bv. uitlaatgassen van het verkeer).
Wat zijn de gevaren van vervuild water?
Water kan snel worden beïnvloed door fysieke, biologische en chemische factoren. Bijvoorbeeld het opgeloste zuurstof gehalte is cruciaal voor het onderwaterleven. Vissen hebben een bepaalde hoeveelheid zuurstof nodig om te overleven. Door vervuiling kan het zuurstof gehalte uit balans raken. Soms kan vervuiling leiden tot bacteriën die te veel zuurstof innemen om deze vervuiling af te breken. Daardoor kan het zuurstof gehalte naar bedreigende niveaus dalen en zelfs zuurstofgebrek (anoxia) veroorzaken.
Dit kan ook gebeuren als er contaminatie van plantenvoedingsstoffen in het water is gekomen, waardoor algenbloei ontstaat. Overmatige groei van algen is een veel voorkomende oorzaak van zuurstofgebrek en kan hiermee plotseling vissen laten sterven (ook wel eutrofiëring genoemd). Deze algenbloei kan ook gevaarlijk zijn naar mensen toe. Natuurlijk zijn de meeste vervuilende watergebieden een risico voor onze gezondheid. Gevaarlijke stoffen kunnen veel dingen zijn, zoals zure chemicaliën, giftige metalen, olie, micro-plastics of bacteriën en virussen.
Hoe groot is het probleem van vervuild water al?
Als we het over vervuild water hebben, moeten alle alarmbellen afgaan. Het 'European Waters' verslag van 2018 is een alarmsignaal. In het verslag beoordeelt de European Environment Agency (EEA) diverse soorten water in verschillende plekken van Europa. De resultaten zijn van belang: alleen 40% van alle Europese water oppervlaktes is in een goede ecologische staat (water oppervlaktes zijn voornamelijk rivieren en meren). Dit verslag concludeert dat een grote hoeveelheid Europese rivieren geen gezond ecosysteem hebben. Vervuiling is een van de belangrijkste redenen voor deze slechte resultaten.
Alleen 40% van alle Europese water oppervlaktes is in een goede ecologische staat.
Het meest verontrustende punt is dat de Europese Unie al een tijd de water kwaliteit in veel gebieden wilde verbeteren. In 2000 heeft de EU de Kaderrichtlijn water (KRW) opgestart om waterlichamen te beschermen. Ondanks de maatregelen van de KRW, is minder dan de helft van de rivieren en meren in een goede ecologische staat. Wat laat dit zien? Het laat zien dat water vervuiling al grootschalig is en de verbetering van waterlichamen best ingewikkeld kan zijn.
Wat zijn de gevolgen van vervuild water?
Vervuild water kan heel veel problemen veroorzaken. Afhankelijk van het soort vervuiling en de hoeveelheden, kan het voor mensen een groot gezondheidsgevaar zijn door het vervuilde water te drinken of er zelfs in te gaan baden. Giftige en radioactieve verontreinigingen of schadelijke algenbloei zijn allemaal een gezondheidsrisico. Hoewel dit niet alleen gevaarlijk is voor mensen.
Kleine veranderingen in een onderwater-ecosysteem kunnen een potentiële bedreiging zijn voor planten en dieren. Als het zuurstofgehalte te laag is, kan het vissen laten sterven. Daarnaast sterven al veel zeevogels en vissen door het eten van micro-plastics in het water. Verder kunnen meerdere water kwaliteitscriteria beïnvloed worden: pH, geleidbaarheid, nitraat enz. Een verandering in de waterwaarden kan een kettingreactie in het watercyclus veroorzaken. Met alleen één ecosysteem uit balans, kan ik u garanderen dat andere ecosystemen ook beïnvloed worden. Als we geen grote verslechtering van het oppervlaktewater willen zien, moeten we de watervervuiling in rivieren en meren nu bestrijden.
Wat kunnen wij doen aan vervuild water?
Om wateroppervlaktes te beschermen, moeten wij eerst weten welke waterlichamen vervuild zijn. Tegenwoordig hebben wij het getroffen met de hoeveelheid meetapparatuur om water te analyseren. Meestal moet u naar deze kwaliteitscriteria kijken:
- Temperatuur
- Opgeloste zuurstof
- pH
- Geleidbaarheid
Hoge temperaturen en lage zuurstofgehaltes kunnen heel erg gevaarlijk zijn voor onderwaterleven, vooral voor vissen. De pH waarde laat u zien of het water veel te zuur is. Tenslotte kan een te hoge geleidbaarheid een signaal zijn voor een hoge metaal of chemicaliën concentratie.
Endress+Hauser heeft een complete meetoplossing ontwikkeld voor een gemakkelijke analyse van waterkwaliteit: Smart Systeem voor oppervlaktewater. Het meet alle bepaalde criteria tegelijkertijd. Daardoor is het voor de gebruiker een handige methode, met zelfs een gemakkelijke toegang tot de meetgegevens van uw mobile telefoon. Wanneer het systeem is geïnstalleerd in een rivier of meer, meet het meteen doorlopend. U kunt altijd de watergegevens controleren, waar u ook bent, door de draadloze gegevensoverdracht van het Smart Systeem. Dit maakt Netilion Value een betrouwbare dienst voor het meten en het opsporen van vervuiling in waterlichamen.
Wanneer het systeem is geïnstalleerd in een rivier of meer, meet het meteen doorlopend.
Met een goed werkend meetsysteem kunnen wij beginnen om het milieu te beschermen. Dit systeem meet voortdurend de waterkwaliteit van rivieren en meren. U kunt altijd en overal de meetgegevens online op uw telefoon bekijken. Wanneer de limietwaarde wordt overschreden, stuurt het systeem uw telefoon een notificatie. Niet alleen helpt dit u om de status van de wateroppervlaktes te beheersen, maar ook om op tijd actie te kunnen nemen via de gestuurde alarmmelding.
Als u een puntbronvervuiling heeft gedetecteerd, kunt u het waarschijnlijk snel oplossen, bijvoorbeeld door water afvoeren af te sluiten. Natuurlijk is het moeilijker om actie te ondernemen als er een niet-puntbronvervuiling ontstaat. Nog steeds zijn de watergegevens nuttig om een situatie te beoordelen. Daarom vinden overheden verantwoordelijk voor milieubescherming, het Smart Systeem voor oppervlaktewater een geweldige oplossing.
Hoe kunnen we vervuild water beperken?
Op de lange termijn kunnen oplossingsgerichte acties niet het probleem van vervuild water bij de kern aanpakken. Om de staat van de wateroppervlaktes te verbeteren, moeten we stoppen met het vervuilen. Om actie te nemen, heeft het Nederlandse kabinet in 2022 een Nationaal Water Programma vastgesteld, waarmee ze de vervuiling willen verminderen en de waterkwaliteit willen verbeteren. Verder kunnen mensen milieu vervuiling melden om direct actie te kunnen nemen. Hierdoor worden mensen zich meer bewust van hoe kwetsbaar en onzeker waterlichamen kunnen zijn. Aanbevelingen om water te beschermen door gewoontes te veranderen, zullen deel uitmaken van het programma.
Als laatste spelen wetgevingen een cruciale rol voor de verantwoordelijkheid van milieu problemen. Voor waterafvoer van fabrieken en boerderijen zijn er veel discussies over de uitgebreide richtlijnen. Laten wij hopen dat de waterkwaliteit van rivieren en meren verbeterd kan worden als de vervuiling minder wordt.